30 Ekim 2016 Pazar
HAVUZ MAKİNE DAİRESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Yüzme havuzlarının en önemli bölümü olmasına rağmen genellikle (havuz sahipleri,imalatçılar,müteahhitler tarafından ) en ihmal edilen kısımdır.Mümkün olduğunca geniş,ferah,havadar, rutubetten uzak olması gerekirken,tam aksine dar,sıkıcı,nemli,pis ve karanlık yerlerdir.Böyle olunca da havuzlarımızın problemleri bitmek bilmez.Talimatlarında da belirtildiği gibi bir makine dairesi fiziksel olarak aşağıdaki özelliklerde olmalıdır.
1.Makine dairesi aksamını çok rahat alabilecek ve içinde teknik ekibin ( en az iki kişi) rahatça çalışabileceği genişlik ve yükseklikte olmalıdır.
2.Zemin ve duvarlar mutlaka seramik kaplanmalıdır.
3.Makine dairesinin içinde su toplanmasını engelleyecek bir eğim ve gider olmalı,tabii gider bulunmadığı taktirde dalgıç pompa düzeneği kurulmalıdır.
4.İç aydınlatması mükemmel olmalıdır.
5.Kesinlikle nem,rutubet vs.olmamalı,havalandırma sistemi (gerekirse cebri sistem) olmalıdır.
6.Giriş kapısı,en az içeriye monte edilmiş kum filtresinin bir büyük ebadını alabilecek genişlik ve yükseklikte olmalı,kilitlenebilmelidir.
7.Otomatik dozaj ünitesinin kimyasal bidonları,ünitenin altında değil biraz uzağında ( asit buharı ve klor gazı üniteye zarar vermesin diye) olacak şekilde montaja müsait genişlikte olmalıdır.
8.Elektrik panosu nem ve sudan etkilenmemelidir.Pano kutusu plastik olmalıdır.
9.Hiçbir şekilde içeriye çevreden su girmemelidir.Yağmura karşı tedbir alınmış olmalıdır.
10.Ters yıkama suyunun sorunsuzca rögara gidebilmesi sağlanmalıdır.
11.Havuz sirkülasyon pompaları su baskınlarına karşı yerden yüksek sehpalara monte edilmelidir.
12.Sistem vana,çekvalf,elektrik panoları üzerlerinde ne işe yaradıklarını belirten yazılar olmalıdır.
13.Makine dairesi çalıştırma talimatı uygun bir yerde asılı olmalıdır.
14.Mümkünse kimyasal deposu olarak kullanılmamalı,kimyasallar ayrı bir mekanda muhafaza edilmelidir.
15.Otomatik dozaj kimyasal bidonlarının ikmali esnasında gaz çıkışına karşı havalandırma sistemi ve gaz maskesi mutlaka bulundurulmalıdır.
16.İlk yardım dolabı ve yangın söndürme cihazı bulunmasında fayda vardır.
17.Makine dairesinde mutlaka su tesisatı bulunmalıdır.Kimyasal dozaj bidonlarının takviyesi,makine dairesinin temizliği vs.için gerekli olacaktır
29 Ekim 2016 Cumartesi
KUM FİLTRESİ KUMUNUN YENİLENMESİ
FİLTRE ve FİLTRE KUMUNUN ÖNEMİ
Havuz filterlerimiz içindeki kumlar bizim iyi
bir filtrasyon yapabilmemizin en önemli unsurudur.
Havuzlarımızın berrak ve temiz olması öncelikle iyi
bir filtrasyona ve buna bağlı olarak da temiz bir kuma bağlıdır.
Unutulmamalıdır ki havuzdaki filtrasyonumuz, pompa'nın
havuz ve denge tankından emdiği suyun kum filtresinden geçerek tekrar havuza
dönmesinden ibarettir.
Eskimiş bir kum ile berrak ve temiz bir havuz elde
edebilmemiz mümkün değildir.
Bundan dolayı hızlı kum filtrelerindeki kuvars
kumların 5 yılda bir defa değişmesi şarttır.
Filterelerimiz içindeki kumlar, zaman içinde insan
vucudu atıkları, mukus, güneş yağları ve yüksek ph değeri ile topaklaşmaya veya
taşlaşmaya başlarlar. Bu noktadan sonra filtre içinde kanallaşma meydana
gelerek suyun filtreden süzülmeden tekrar havuza dönmesine sebep olur.
Doğal olarak filtrelenmeyen havuz suyunda ise
bulanıklık kaçınılmaz bir sonuç olarak ortaya çıkmaktadır.
Yine karşılaştığımız bir diğer yanlış uygulama ise
havuz operatörlerinin "kum'a baktık temiz." demeleridir.
1.nci olarak kum filterlerinde ki topaklaşma ve
taşlaşmalar filtre kum seviyesinin 15-20 cm altında ve filtre çeperlerinde
meydana gelmesidir.
2.nci olarak filtre içinden su sürekli olarak ve
yaklaşık 1 bar basınç geçerken kum tanerinin yuvarlanmasına ve
kum'un misketleşerek gelen kirliliği tutabilme özelliğini yitirmesine
sebep olmaktadır.
Şunu unutmayalımki ; değişmeyen kumun masrafı
bize havuz sezonumuzda sorun ve daha fazla kimyasal tüketimi olarak geri
dönecektir.
Havuzumuzdaki temizliği ve berraklığı sağlayan
tek şeyde kumdur.
Filtrelerimizdeki kuvars kum ihtiyacı ;
D400 filte : 50 kg , D500 filre : 100 kg , D600
filtre : 150 kg , D750 filtre : 250 kg , D900 filtre : 450 kg , D1050 filtre :
1000 kg , D1250 filtre : 1600 kg , D1400 filtre : 2000 kg , D1600 : 3100 kg ,
D2000 : 5600 kg
Not : Her markanın kedine göre bir kum hesabı
olabilir, bundan dolayı filtre üstlerindeki tavsiye edilen kum miktarlarına ve
kum diziliş sıralamasına riayet etmeniz gerekmektedir.
. Filtrelerde Kuvars kum yerine Antrasit de kullanılabilir,
ayrıca ek olarak Zeolit ve aktif karbon filtrelerine de rastlanmaktadır.
Ve son olarak temiz ve berrak bir havuz iyi filtre
olmuş bir havuzdur. Ancak,bu havuzun hijyen olduğu anlamına gelmez...
Neden ters yıkama yapılmalı ?
Pisliklerin toplanması sonucu filtre zamanla tıkanır. Ters yıkama yapılarak
filtre temizlenir. Bunun için yüksek basınç uygulanarak su alttan filtreye
doğru pompalanır. Bu tazyik kum taneciklerini savurarak onlara yapışmış pislikleri
çözer. Bu pislikler ters yıkama yapılan su ile birlikte atılırlar.Ters yıkama
ile ne kadar su atımı yapılıyorsa o miktarda taze su alınmalıdır. Bu önemlidir,
çünkü bu sayede dezenfekte artığı olan klorit ve sülfatlar temizlenebilir.
Ne zaman Ters Yıkama Yapılmalı ?
Filtredeki kir birikintisi arttıkça basınçta aynı derecede yükselir.Bunun
belirtileri şunlardır;
1-) Basınç yükseldiğinde pompa daha verimsiz çalışır.
2-) Filtrenin etkisi azalır; hatta aşırı safhada toplanmış olan pislikler
filtreden geçip havuza girebilir.
3-) Filtredeki pislik daha çok dezenfekte maddesi tüketimine neden olur.
Bu problemleri yaşamamak için ters yıkama uygulamak çok önemlidir. Pratikte
haftada en az iki defa ters yıkama yapmanın gerekli olduğu saptanmıştır.
Filtredeki basınç bu 7 gün içerisinde genellikle 0,5-1 bar civarında artar. Ancak
yoğun kullanımda her gün ters yıkama gerekebilir.Ters yıkama zamanını kullanıcı
sayısı,kullanıcıların temizlik kaidelerine uyma alışkanlıkları,havuzun açık
veya kapalı mekanda oluşu,çevre faktörleri gibi unsurlar etkiler.
Ters Yıkamanın Süresi ne Olmalıdır ?
Ne zaman ters yıkama yapılacağı faktörü yanında ters yıkamanın uzunluğu da
önemlidir.Kirlenme derecesi ve pompa kalitesine bağlantılı olarak ters yıkama
süresi 5 ile 7 dakika arasında olabilir.Ters yıkama esnasında suyun berrak hale
gelmesini yani filtrede kumun temizlendiğini eğer varsa gözetleme camından
görebilirsiniz.
Kum Ne Zaman Değiştirilmelidir ?
Kum filtresinin yüzme kapasitesinin içine konan cinsine bağlıdır. İdeali
kuvartz kumudur. Kuvartz kumu belirlenmiş ebatlarda işlenmiş ve keskin kenarlı
yapıdadır. Her ters yıkama esnasında kum tanecikleri birbirlerine sürtünerek
gittikçe küçülür ve yuvarlaklaşır. Ayrıca her ters yıkamada bir miktar kum
kirli suyla rögara verilir. Bu nedenlerden dolayı ortalama 5 senede kum değişme
gereksinimi ortaya çıkabilir.
Kum Filtresinin Optimal Bakımı Nasıl Olmalıdır ?
En önemli şey sık sık ters yıkama yapmaktır. Sert su bulunan bölgelerde
zamanla kireç filtreyi o kadar tıkaya bilir ki ters yıkama bile işe
yaramaz.Öncelikle kumu tamamen değiştirmek yerine filtre temizleyici ( sülfamik
asit)kimyasal ile dezenfekte, temizleme ve kireç çözme işlemini yapmak daha
hesaplı olur. Bu işleminin yapılmasının tavsiye edildiği zaman sezon sonundaki
günlerden biridir. Filtre tankı açılabiliyorsa öncelikle kumun kontrol etmek
yerinde olacaktır.Filtre temizleyici direk kum üzerine dökülerek ve geceleyin
bekletilerek uygulanır. Filtre temizleyici kuvartz kumunun keskin çeperli
karakteristiğini değişikliğe uğratmadan temizler.
Yapılan kontrolda sertleştiği,topaklaştığı,özelliğini kaybettiği belirlenen veya doldurulması üzerinden 5 yıl geçen filtre kumu aşağıdaki şekilde değiştirilir.
1.Eski kuvars/zeolit kumun boşaltılması
a.Filtre giriş çıkış vanalarını kapatılır.
b.Filtre tahliye tapasını açılarak içindeki su boşaltılır.
c.Filtre üst kapağını açarak filtre içindeki eski kuvars/zeolit kum boşaltılır.Bu esnada difizörlere (filtre dibindeki ahtapot kollara) zarar vermemek için dikkatli olunur.
d.Filter içindeki kum tamamen boşaltıldıktan sonra filtre içine yapışmış kumlar tazyikli su ile yıkanıp durulanır.
2.Filitre temizlik ve dezenfeksiyonu
a.Filtre iç çeperlerinde oluşmuş bio film tabakaları,kir birikintileri,kireç birikmelerinin temizliği yapılmalıdır.Bu amaçla fırça ile filtre iç çeperi fırçalanıp tazyikli su ile durulanır.
b.Filtrenin kaba temizliği bittikten sonra filtrenin dezenfekte edilmesinde yarar vardır. Bu amaçla filtre tapası kapatılıp filitre içine su doldurulur.En az 50 ppm klor seviyesi sağlayacak şekilde klor hazırlanarak filtre içine doldurulup mümkünse 12 saat beklenerek filtre içinin dezenfekte olması sağlanır.
c.Bu işlemin sonunda filitre tapası açılarak içindeki klorlu su boşaltılıp tazyikli taze su ile filitre içi durulanır.
d.Filitre tapası tekrar takılır.
e.Filitre içinde dip kısımda bulunan difizör kollarının gevşek olup olmadığı kontrol edilir gevşemiş olanlar sıkılır.Arızalı ,kırık olanlar değiştirilir.
3.Yeni kuvars/Zeolit kumun doldurulması ve filitrenin devreye alınması
a.Öncelikle kalın kuvars/zeolit kum difizör kollarını hemen kapatacak seviyeye kadar doldurulur.
b.Daha sonra ince kuvars/zeolit kum doldurulur.İnce kum, 6 yollu vana üst çıkış borusu ağzının ortası seviyesine gelene kadar doldurulur.Böylece kum doldurma işlemi bitmiş olur.
c.Filitre üst kapağı kapatılıp vidaları sıkıştırılır.Giriş çıkış vanaları açılır.
d.Filitre normal sistemde devreye alınmadan önce yeni doldurulmuş kumun toz ve kirden arındırılması gerekir.Bu amaçla uzun süreli bir ters yıkama uygulanır ve gözetleme camından temiz su gelmeye başlayınca durulama yapılarak filitre normal sisteme dahil edilir.
e.Basınç göstergesi kontrol edilir
DOYGUNLUK İNDEKSİ (LANGELİER ENDEKSİ)
DOYGUNLUK DEĞERİ SI ( Saturation Index )
pH Değeri, Toplam Alkalinite, Kalsiyum Sertliği ve havuz suyu sıcaklığı arasında bir ilişki mevcuttur.Bu ilişki havuz suyunun dengesi(balans) için çok önemlidir.Bu sağlanamaz ise kullanılacak kimyasallardan da verim alınamaz.
Bu değerler, beraber olarak, suyun aşındırıcı, nötral veya pullanma (kireçlenme-kalkerleşme) oluşturucu olduğunu belirler. Eğer havuz suyu pul oluşturucu olarak sınıflandırılırsa, pullanma oluşmaya başlayacaktır – özellikle de ısıtıcı ve ısı dönüştürücüsünde. Pul oluşumu için diğer en uygun yer kum filtresidir ve bu sıklıkla kumun katılaşmasına sebep olur. Pullanma havuz kaplamaları, merdivenleri ve diğer aksesuarları kaplayarak oluşacaktır. Liner astarlı bir havuzda vinil astara yapışarak kaba bir his uyandıran kaba parçacıklar içerir.
Eğer havuz suyu aşındırıcı olarak sınıflandırılırsa, harç, beton, ve plasterler yavaşça parçalanacak, fayanslar kaybolacak ve plaster veya mermer cilası çok kabalaşacak ve çukurlaşacaktır. Herhangi bir metalik ekipman özellikle de çoğu havuzun gaz ısıtmasında kullanılan bakır ısı dönüştürücüleri ve demir devir daim pompaları ve demir borular aşınmadan zarar görecektir.
Yüksek sülfat seviyesinden zarar gören aşındırıcı havuz suyu fayans ve çimentolarını çok çabuk kaybedecektir. Klorür seviyesi çok yüksek ise bakır ısı dönüştürücüleri çok uzun süre dayanmazlar
Su dengesi düzenli olarak kontrol edilmeli ve İdeal Denge için ayarlanmalıdır. Bireysel parçaların izin verilen parametrelerin dışına çıkmasına izin verilmemesi de önemlidir.
Su dengesinin belirlenmesi için iki yöntem vardır – Langelier yöntemi ve Palintest yöntemi. Bu yöntemlerin her ikisi de Su Dengenizin değerlendirilmesinde yardımcı olur.
LANGELİER İNDEKSİ
Doygunluk Değerini ( Saturation Index ,Langelier İndeksi ) oluşturan beş adet parametre vardır.
1. pH
2. Toplam Alkalinite
3. Kalsiyum Sertliği
4. Sıcaklık
5. TDS
Bu değerler aşağıdaki faktörler ile birlikte
TDS FAKTÖRÜ >1.000 ppm = 12.2
SI (DOYGUNLUK İNDEKSİ) = pH + TF + CF + AF - TDS şeklinde formüle edilir.
SI = 0 , - 0.1 , + 0.1 ideal değer
SI = -0.3 , -0,2 , +0.2 , + 0.3 kabul edilebilir değer.
Aşındırıcı -0.3 < SI > +0.3 Taş yapıcı olarak ortaya çıkmaktadır.
Örnek:
Havuzumuzun pH : 7.6 , sıcaklığı 29 0C , Kalsiyum sertliği 400 ppm,
Toplam Alkalinitesi 125 ppm ve TDS değeri 2500 olsun.(Çizelgede bu değerlerin karşılığı olan faktörler alınır)
Bu göre Doygunluk Değeri ( SI ) ;
SI = pH + TF + CF + AF - TDS
SI = 7.6 + 0.7 + 2.2 + 2.1 - 12.2
SI = + 0.4 değeri ile sistemimiz taş yapıcı bir durumdadır.
Oysa bu havuzumuzun pH değeri 7.2 olsaydı
SI = 7.2 + 0.7 + 2.2 + 2.1 - 12.2
SI = 0 değeri ile ideal sonuca ulaşmış olacaktı.
PALINTEST YÖNTEMİ:
Langelier endeksine çok benzeyen bir formülasyondur.Alkalinite ve kalsiyum değerleri için aynı faktörleri kullanır
70 derece F. altında Su Sıcaklığı . . ÇIKART - 0.10
· 80 derece F üzerinde Su Sıcaklığı . . .EKLE - 0.10
· 90 derece F üzerinde Su Sıcaklığı . . .EKLE - 0.20
DENGE İNDEKSİ= pH değeri + T.A. Çarpanı + C.H. Çarpanı + Sıcaklık Çarpanı.
İndeks Yorumu(çıkan sonucun değerlendirmesi)
DENGE İNDEKSİ SU KOŞULLARI
9.6 dan az - Yüksek oranda aşındırıcı
9.6 ila 10.5 - Aşındırıcı
10.6 ila 10.9 - Kabul edilebilir Denge
11.0 ila 11.2 - İdeal Denge
11.3 ila 11.6 - Kabul edilebilir Denge
11.7 ila 12.6 - Pul Oluşumu
12.6 dan fazla - Yüksek oranda Pul oluşumu
ÖRNEK No 1:
pH değeri 7.4
Toplam Alkalinite 100 ppm - ( çarpan = 1.60 )
Kalsiyum Sertliği 280 ppm - ( çarpan = 2.08 )
Sıcaklık 84 Derece F. - ( çarpan = + 0.10 )
7.40 + 1.60 + 2.08 + 0.10 = 11.18 Su Denge İndeksi = İdeal Denge
ÖRNEK No 2:
pH değeri 7.7
Toplam Alkalinite 160 ppm - (çarpan = 1.82 )
Kalsiyum Sertliği 360 ppm - (çarpan = 2.18 )
Sıcaklık 94 Derece F. - (çarpan = + 0.20 )
7.70 + 1.82 + 2.18 + 0.20 = 11.90 Su Denge İndeksi = Pul Oluşturma
HAVUZ SUYUNUN KLORLA DEZENFEKSİYONU
HAVUZ SUYUNUN KLORLA DEZENFEKSİYONU
Havuz suyunun dezenfeksiyonu için en yaygın metotlardan biri klor ile dezenfeksiyondur.
Klorla dezenfeksiyon elle veya otomatik makinelerle yapılır.Elle dezenfeksiyon ilk kurulum maliyeti açısından ekonomik olması sebebiyle daha çok küçük ev havuzlarında tercih edilir.Büyük havuzlarda ve profesyonel amaçlı havuzlarda ise kesinlikle otomatik dozajlama sistemi kullanılmalıdır.Her iki dezenfeksiyon metodu da burada izah edilecektir.
Konuyu açıklamadan önce havuz suyunda kullanılacak klor çeşitleri ile dezenfeksiyon öncesi ve kullanım süresince havuz suyunun balansı hakkında da bilgi verilecektir.
1.HAVUZ SUYUNUN BALANSI
Dezenfeksiyonda kullanacağımız klorun havuz suyunda iş yapabilmesi için havuz suyundaki bazı değerlerin uygun olması gerekir.Aksi taktirde boşuna masraf yapmış ve havuz suyunu arzu edilen seviyede dezenfekte edememiş oluruz.Havuz suyunda klorun iş yapabilmesi için suyun pH değeri ile alkalinitesinin uygun değerlerde olması gerekir.
a.Havuz suyunun alkalinite değeri:
İdeal alkalinite değeri 80-120ppm arasındadır.Alkalinitenin 80 ppm altında olması pH değerinin de sürekli düşmesine veya inip çıkarak dalgalanmasına sebep olur.Bu da pH ayarlamasını zorlaştırır.
Alkalinitenin 120ppm üzerinde olması ise pH değerini sürekli yukarıda tutar ve indirmek için çok miktarda asit kullanılmasına sebep olur.120ppm yukarısındaki alkaliniteye sahip sularda eğer kalsiyum hipoklorit (%70 toz klor) kullanıyorsak suda bulanıklık oluşur.
Alkalinite değerlerinin uygun olabilmesi için havuzda şehir şebeke suyu kullanmaya özen göstermeliyiz.Kuyu sularında genellikle çok yüksek alkalinite ölçülür.
b.Havuz suyunun pH değeri
Klorla dezenfeksiyonda havuz suyunun ideal pH değeri 7,2-7,6 arasında olması gerekir.
7,0 altındaki pH değerinde havuz suyu asidik özellik kazanmaya başlar ve klor çok aktif duruma geçerek kısa sürede tükenir.Otomatik dozajlama sisteminde makine sürekli klor pompalar ve tüketim artar.Elle yapılan dozajlamalarda ise sık aralıkla ölçüm yapılmaz ise havuzda klor var zannedilirken klor kısa sürede sıfırlanır.
Suyun pH değerinin ideal değerlerden yukarıda olması özellikle 7,8 değerinin üzerinde olması ise klor aktivitesini azaltacaktır.Yani klor iş yapmayacaktır.
Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere pH değeri yükseldikçe iş yapacak klor miktarı (Hipoklor asit) azalmaktadır.Örnek verirsek pH değeri 8 olan bir havuza 1kg. klor verdiğimizde sadece %22 oranında iş yapacağından 220gr kadar klor atılmış gibi bir dezenfeksiyon değeri elde edeceğiz.Yani havuza klor attık zannedeceğiz ancak suda mikrop üremeye devam edecektir.Hem insan cildinin ve gözünün zarar görmemesi hem de klor aktivitesi açısından ideal pH değeri 7,2-7,6 arasındadır.
Sonuç olarak havuz suyunun pH değeri ve alkalinitesi uygun olmadığı taktirde klorlama yapmanın faydası yoktur.Öncelikle bu değerlerin (pH 7,2-7,6 arası;alkalinite 80-120 ppm arası) sağlanması gerekir.
2.KLOR ÇEŞİTLERİ
Havuz suyunun klorla dezenfeksiyonu için pratikte kullanılacak klor çeşitleri ve kullanma amaçları şunlardır.
a.Sodyum hipoklorit (NaOcl) SIVI KLOR
En çok kullanılan ve en ucuz klor türüdür.
%10-15 arasında aktif klor içerir.İnorganiktir.
Depolama sorunları vardır.Saklandığı ortamın serin ve karanlık olması gerekir.
Depo ömrü kısadır .2 ay içinde tüketilmelidir.Bu süre zarfında aktif klor miktarı azalarak %5 lere kadar düşebilir.(klor gazı olarak uçar-bidonlarda şişme görülür,kapağı gevşetilerek gaz boşaltılmalıdır)
Saklandığı ortamda asitlerle birlikte muhafaza edilmemelidir.
Metal aksamlara korozif etkisi vardır.
pH değerini yükseltir ve asit sarfiyatını artırır.(12-13 pH değerine sahiptir)
Sıvı olması nedeniyle otomatik dozajlama sistemleri için idealdir.Elle dozajlamada aktif klor oranı tam olarak bilinmediğinden ve zamanla aktif klor oranı düştüğünden hassas dozajlama imkanı yoktur.Tercih edilmemelidir.
Dozajlama enjektörlerinde zamanla kireçlenme yapıp tıkanmalara sebep olur.Sıksık temizlik gerektirir.Bu nedenle besleme hattına asit enjektöründen sonra monte edilmesinde yarar vardır.
Kullanırken gaz maskesi ve eldiven kullanılmalıdır.
100m3 havuz suyunun klor seviyesini 1ppm yapmak için %10 luk sıvı klordan 1kg kullanmak gerekir.
Stabilizatör (siyanürik asit) içermediğinden kapalı havuzlarda kullanılır.Açık havuzlarda güneş ışığında çabuk uçacağından tercih edilmez.
İdeal kullanım alanı otomatik dozaj sistemi olan kapalı havuzlardır.
b.Kalsiyum Hipoklorit Ca(Ocl)2
İnorganik stabilizatörsüz klordur.Toz,granül ve tablet formlarda bulunur.HTH olarak da bilinir.
%65-70 aktif klor içerir,
Depolama ömrü uzundur,depolama esnasında aktif klor oranı değişmez.
pH değeri (11-12) yüksek olduğundan suyun pH değerini yükseltir.
Kalsiyum içerdiğinden dolayı suyun kalsiyum değerini artırır,uzun kullanımda enjektörlerde tıkanma yapabilir.Alkalinite değeri 120ppm üzeri sularda uzun süre kullanımda suda bulanıklık yapabilir.
Genellikle kapalı havuzlarda (stabilizatör içermediği için) tercih edilir.Sağlık standartlarına en uygun klordur.Toz veya granül formları elle dozajlama ve seyreltilmesi halinde otomatik dozajlama makinelerinde de kullanılır.Seyreltme için 100lt klor bidonuna azami 5lt kalsiyum hipoklorit konulması yeterlidir.Çok yoğun seyreltide kalsiyum hipoklorit sıvı klor gibi çabuk uçacaktır.Ayrıca kalsiyum kalıntıları fazlalaşacaktır.Seyreltme esnasında toz kloru çok iyi karıştırıp ayran kıvamına getirmek ve süzerek dozaj bidonuna koymak tıkanmaları önler.Bu esnada mutlaka eldiven ve gaz maskesi kullanınız.
Aktif klor oranının yüksek olması ve siyanürik asit içermemesi nedeniyle şok klorlamada da tercih edilir.Tablet formda olanlar klor dispanserinde veya klorinatörlerde kullanılır.
100m3 havuzda 1ppm serbest klor elde etmek için %70 lik kalsiyum hipokloritten 140 gr kullanmak yeterlidir.
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı kapalı havuzlar,klor şoklamaları
c.Sodyum Diklorizosiyanürat
Stabilizatörlü (siyanürik asit içerir) organik klor çeşididir.Toz ve granül formdadır.
%55-56 oranında aktif klor içerir.Pahalı bir klor türüdür.
Suda hızlı çözünür.
Depolama ömrü uzundur, pH değeri nötr olduğundan suyun pH değerini değiştirmez.
Klorun güneşte etkisinin azalmasını önlemek amacıyla içine stabilizatör eklenmiştir.Dolayısıyla açık havuzlar içindir.
Kapalı havuzlarda kesinlikle kullanılmaz.Açık havuzlarda bir süre kullanılır.Stabilizatörün yükselmeye başlamasıyla inorganik klorlara dönülmelidir.
Kullanım süresince her gün sudaki siyanürik asit miktarı ölçülmelidir.Stabilizasyon için (klorun güneş ışınlarından korunması) havuz suyunda 20-30ppm arası siyanürik asit idealdir.Daha yüksek oranlardaki stabilizatör aktif klor miktarını düşürmeye başlar.Stabilizatör (siyanürik asit) seviyesi 100 ppm üzerine çıktığında suda klor kilitlenmesi denilen olaya sebep olur.Yani ne kadar klor atarsanız atın klor iş yapmaz ve suda mikrop ürer.Böyle durumda suyu büyük oranlarda ,100 ppm üzerinde ise tamamen yenilemek gerekir.Taze su alındıkça siyanürik asit oranı düşer.( Stabilizatör oranını %10 düşürmek için havuz suyunun %10 miktarında yenilenmesi gerekir.)
Siyanürik asit klor ilişkisi aşağıdadır
.Siyanürik asit konsantrasyonunun 30 mg/l olduğu durumda örneğin; toplam mevcut olan klor içindeki serbest klor oranı %45‘tir. Siyanür asit konsantrasyonu 70 mg/l olduğunda ise sadece % 28 civarındadır. Bu oranlar aşağıda çizelgede normal su şartları için verilmiştir.
Diklor izosiyanürat şoklamada kullanılmaz,kullanıldığı taktirde suda aşırı miktarda siyanürik asit biriktirir.(1 kg diklor isosiyanurat 100m3 havuz suyundaki siyanürik asiti yaklaşık 5 ppm artırır )
Genelde elle kullanım için çok uygundur. Otomatik dozaj ünitelerinde kullanmak için oldukça iyi eritilmelidir. 100lt dozaj bidonu için 15-20 kg diklor izosiyanürat eritilerek süzüldükten sonra bidona boşaltılır.Bidonun kalanı su ile tamamlanır.Bu işlem esnasında mutlaka eldiven ve maske kullanılmalıdır.
100m3 havuz suyunda 1ppm klor seviyesi elde etmek için %55 diklorizosiyanurattan 178gr kullanmak gerekir
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı açık havuzlarda kısa süreli olarak,inorganik klorlarla değişimli olarak kullanılmalıdır.
d.Triklor isosiyanurik asit
Stabilizatörlü (siyanürik asit içerir) organik klor çeşididir.Toz ve granül ve tablet formdadır.
% 90 oranında aktif klor içerir.Pahalı bir klor türüdür
Suda yavaş çözünür
Tablet formları dispenser ve klorinatörle kullanım içindir.
%56 lık diklor isosiyanürata göre daha az stabilizatör içerir.
Depolama ömrü uzundur.
pH değeri 2-3 arasında olduğundan uzun kullanımda suyun pH değerini bir miktar düşürebilir.
Açık havuzlarda kullanımı uygundur.Havuz suyu ilk doldurulduğunda ilk şoklamada da kullanılabilir.
100m3 havuz suyunda 1 ppm klor seviyesi elde etmek için 110 gr kullanılır.
Otomatik dozaj ünitelerinin dozaj bidonlarında toz formu iyice eritilerek ve süzüldükten sonra kullanılır.Bu işlem esnasında eldiven ve gaz maskesi kullanmak gerekir.100 lt dozaj bidonuna 10kg triklor eriterek koymak yeterlidir.Kalan kısma su eklenir.
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı açık havuzlarda kısa süreli olarak,inorganik klorlarla değişimli olarak kullanılmalıdır.Açık havuz ilk şoklamasında da kullanılabilir.
Tablet formları suda yavaş çözünme özelliği nedeniyle kış kapaması uygulanan veya bir müddet kullanılmayacak açık havuzlarda dispenser içinde kullanılır.Skimmer sepetlerinde kulanmamak gerekir.
3.ELLE KLORLAMA
Ekonomik nedenlerle küçük ev havuzlarında otomatik dozajlama sistemi kurulmayabilir.Bu nedenle başta dezenfeksiyon (klorlama) olmak üzere havuzun tüm kimyasal ihtiyacı elle karşılanır.Burada sadece klorlamadan bahsedeceğiz.
Elle klorlama yapmak için bazı tedbirler almak gerekir.Öncelikle toz/granül formdaki kloru eritmek için bir kap ( 18lt standart plastik su kovası) ayırmamız ve bu kabı sadece bu amaçla kullanmamız gerekir.Çünkü değişik kimyasalların karışımı bazı tehlikeli kimyasal reaksiyonlara sebep olabilir.
İşleme başlamadan önce bir iş tulumu,kimyasallara dayanıklı eldiven ve gaz maskesi bulundurmakta ve işlemi açık havada yapmakta yarar vardır.Koruyucu giysileri giydikten sonra 100m3 havuz suyu için 1 ppm klor seviyesi elde etmek amacıyla (%56 diklor) toz klordan 180 gr. (gramajlara dikkat etmek ve bu amaçla satılan özel ölçekleri kullanmak faydalıdır,asla göz kararı kimyasal kullanmayınız.) alarak önceden en az 2/3 oranında su doldurulmuş kovaya klor dökülür.Bu esnada rüzgar yönüne dikkat edin,aksi taktirde uçuşan toz klor gözünüze gelebilir.Asla kimyasalı önce koyup üzerine su dökmeyiniz..
Bir ahşap veya plastik karıştırıcı ile iyice eriyene kadar karuştırınız.Eritmeden atılan kimyasallar özellikle liner kaplamalı (plastik) havuzlarda ciddi sorunlar yaratır.Daha sonra yine rüzgar yönüne dikkat ederek; kenardan havuzun etrafında dolaşarak tüm havuza eşit miktarda dökünüz.Bu esnada havuz pompanız çalışıyor olmalıdır.
Klor güneş ışığından çabuk etkilendiği ve çabuk uçtuğu için klorlama işlemini güneş ışığının olmadığı akşam veya sabah erken saatlerde yapmanız gerekir.Çünkü aktif klorun en az 30dk süre ile havuz suyunda kalması mikropları öldürmesi bakımından önemlidir. Klorlama yaptıktan 2 saat sonra serbest klor ölçümü yapınız.
Kloru orijinal kutusunda,ağzı daima kapalı,kuru serin ve karanlık bir ortamda ve asitlerden ayrı bir yerde saklayınız.
Elle kimyasal kontrolu zor bir işlemdir.Doğru ve zamanında yapabilmek için kaliteli bir ölçü cihazı ile günde 3 kere serbest klor,pH ve bağlı klor ölçümü yapmak ve açık havuzlarda 1-3 ppm ( ev havuzlarında 1,5 ppm ideal) kapalı havuzlarda ise 1-1,5 ppm serbest klor değerini takip edebilmek önemlidir.Stabilizatörlü klor kullanan açık havuzlarda ise her gün siyanürik asit miktarını ölçmemiz gerekir.Siyanürik asitin 30 ppm üzerine çıkmamasına dikkat etmek bunu aşarsa havuza taze su almak gerekir.
4.KLORİNATÖR VE DİSPENSER KULLANIMI
Klorinatör yarı otomatik bir klorlama cihazıdır.Çalışma prensibi çok basittir.50 m3 hacmi geçmeyen küçük havuzlarda uygulanır.Havuz makine dairesinde basma hattına bağlanan bir plastik aparattır.İçine tablet klor konulur.Havuz suyu filtreden geçtikten sonra klorinatörün içinden geçer ve ıslanan tablet klordaki kloru alarak havuza gider.Çıkıştaki bir musluk vasıtasıyla klor çıkışı ayarlanabilir.Ancak sürekli kontrol ve ölçümle klor değeri sabit tutulmaya çalışılır.Çok hassas ayar yapılamaz.Havuza sürekli olarak klorlama yapar.Klorun bitip bitmediği zamanla klorinatör kapağının açılması ile görülür.Bu esnada kapağın açılması ciddi problem olup açıldığında çok miktarda ve tehlikeli klor gazı çıkışı olur.Maskesiz kullanılması tehlikelidir.Havuzun kullanılmadığı zamanlarda içinde klor tableti bırakılmamalıdır.Sonuç olarak pratik ve sağlıklı bir sistem değildir.
Dispenserler içi boş, yüzen küçük plastik şamandıralardır.Ekonomik fiyatlardadır.Özellikle tatile gidildiğinde veya kış kapamalarında kullanım dışı olan havuzların yosunlanmaması için içlerine 2-3 adet tablet klor konularak;havuzun büyüklüğüne göre 3-4 adet havuz yüzeyine bırakılır.Bu dispenserler rüzgara göre havuz içinde kendiliğinden gezerek içindeki tablet klorların erimesi sonucu suya klor bırakırlar.Havuz boş olduğundan fazla miktar klor bırakmalarının mahzuru yoktur.Altlarındaki ızgara deliklerinden ayar yapma imkanı vardır.
Klorinatör ve dispenserlerde sadece tablet klor kullanılır.
5.OTOMATİK DOZAJLAMA SİSTEMLERİ
İdeal kimyasal dozlaması otomatik sistemlerle yapılanlardır. Pahalı sistemler olmakla birlikte kullanıcı için büyük rahatlık ve sağlıklı bir havuz suyu için vazgeçilmezdir.Havuz hacmi büyüdükçe sistem gereksinimi artar.Profesyonel havuzlarda mecburidir.
Tek bir kimyasal dozajlayan pompalardan,havuz için gerekli tüm kimyasalları dozajlayan sistemlere kadar onlarca çeşidi vardır.En çok kullanılanları klor ve pH ayarlayıcı dozajlayan standart sistemlerdir.
Standart sistemlerde pH ölçümü için bir pH elektrodu ile klor için ORP ölçen elektrod veya direk ppm olarak serbest klor değerini ölçen elektrod modelleri vardır.Bu sistemlerde elektrodlar vasıtasıyla havuzun pH ve serbest klor değerleri anlık olarak ölçüldükten sonra varsa ihtiyaç kadar kimyasal yine sistem tarafından havuza pompalanır.Bu sistemlerde de havuzun kimyasal değerlerinin günlük ölçümleri mutlaka yapılarak sistemin ölçtüğü değerlerle karşılaştırılmalı ve gerekirse elektrodların kalibrasyon ayarları yapılmalıdır.
Sistemin dozaj bidonları sık sık kontrol edilerek boşalmadan önce kimyasalları tamamlanmalıdır
Havuz suyunun dezenfeksiyonu için en yaygın metotlardan biri klor ile dezenfeksiyondur.
Klorla dezenfeksiyon elle veya otomatik makinelerle yapılır.Elle dezenfeksiyon ilk kurulum maliyeti açısından ekonomik olması sebebiyle daha çok küçük ev havuzlarında tercih edilir.Büyük havuzlarda ve profesyonel amaçlı havuzlarda ise kesinlikle otomatik dozajlama sistemi kullanılmalıdır.Her iki dezenfeksiyon metodu da burada izah edilecektir.
Konuyu açıklamadan önce havuz suyunda kullanılacak klor çeşitleri ile dezenfeksiyon öncesi ve kullanım süresince havuz suyunun balansı hakkında da bilgi verilecektir.
1.HAVUZ SUYUNUN BALANSI
Dezenfeksiyonda kullanacağımız klorun havuz suyunda iş yapabilmesi için havuz suyundaki bazı değerlerin uygun olması gerekir.Aksi taktirde boşuna masraf yapmış ve havuz suyunu arzu edilen seviyede dezenfekte edememiş oluruz.Havuz suyunda klorun iş yapabilmesi için suyun pH değeri ile alkalinitesinin uygun değerlerde olması gerekir.
a.Havuz suyunun alkalinite değeri:
İdeal alkalinite değeri 80-120ppm arasındadır.Alkalinitenin 80 ppm altında olması pH değerinin de sürekli düşmesine veya inip çıkarak dalgalanmasına sebep olur.Bu da pH ayarlamasını zorlaştırır.
Alkalinitenin 120ppm üzerinde olması ise pH değerini sürekli yukarıda tutar ve indirmek için çok miktarda asit kullanılmasına sebep olur.120ppm yukarısındaki alkaliniteye sahip sularda eğer kalsiyum hipoklorit (%70 toz klor) kullanıyorsak suda bulanıklık oluşur.
Alkalinite değerlerinin uygun olabilmesi için havuzda şehir şebeke suyu kullanmaya özen göstermeliyiz.Kuyu sularında genellikle çok yüksek alkalinite ölçülür.
b.Havuz suyunun pH değeri
Klorla dezenfeksiyonda havuz suyunun ideal pH değeri 7,2-7,6 arasında olması gerekir.
7,0 altındaki pH değerinde havuz suyu asidik özellik kazanmaya başlar ve klor çok aktif duruma geçerek kısa sürede tükenir.Otomatik dozajlama sisteminde makine sürekli klor pompalar ve tüketim artar.Elle yapılan dozajlamalarda ise sık aralıkla ölçüm yapılmaz ise havuzda klor var zannedilirken klor kısa sürede sıfırlanır.
Suyun pH değerinin ideal değerlerden yukarıda olması özellikle 7,8 değerinin üzerinde olması ise klor aktivitesini azaltacaktır.Yani klor iş yapmayacaktır.
Sonuç olarak havuz suyunun pH değeri ve alkalinitesi uygun olmadığı taktirde klorlama yapmanın faydası yoktur.Öncelikle bu değerlerin (pH 7,2-7,6 arası;alkalinite 80-120 ppm arası) sağlanması gerekir.
2.KLOR ÇEŞİTLERİ
Havuz suyunun klorla dezenfeksiyonu için pratikte kullanılacak klor çeşitleri ve kullanma amaçları şunlardır.
a.Sodyum hipoklorit (NaOcl) SIVI KLOR
En çok kullanılan ve en ucuz klor türüdür.
%10-15 arasında aktif klor içerir.İnorganiktir.
Depolama sorunları vardır.Saklandığı ortamın serin ve karanlık olması gerekir.
Depo ömrü kısadır .2 ay içinde tüketilmelidir.Bu süre zarfında aktif klor miktarı azalarak %5 lere kadar düşebilir.(klor gazı olarak uçar-bidonlarda şişme görülür,kapağı gevşetilerek gaz boşaltılmalıdır)
Saklandığı ortamda asitlerle birlikte muhafaza edilmemelidir.
Metal aksamlara korozif etkisi vardır.
pH değerini yükseltir ve asit sarfiyatını artırır.(12-13 pH değerine sahiptir)
Sıvı olması nedeniyle otomatik dozajlama sistemleri için idealdir.Elle dozajlamada aktif klor oranı tam olarak bilinmediğinden ve zamanla aktif klor oranı düştüğünden hassas dozajlama imkanı yoktur.Tercih edilmemelidir.
Dozajlama enjektörlerinde zamanla kireçlenme yapıp tıkanmalara sebep olur.Sıksık temizlik gerektirir.Bu nedenle besleme hattına asit enjektöründen sonra monte edilmesinde yarar vardır.
Kullanırken gaz maskesi ve eldiven kullanılmalıdır.
100m3 havuz suyunun klor seviyesini 1ppm yapmak için %10 luk sıvı klordan 1kg kullanmak gerekir.
Stabilizatör (siyanürik asit) içermediğinden kapalı havuzlarda kullanılır.Açık havuzlarda güneş ışığında çabuk uçacağından tercih edilmez.
İdeal kullanım alanı otomatik dozaj sistemi olan kapalı havuzlardır.
b.Kalsiyum Hipoklorit Ca(Ocl)2
İnorganik stabilizatörsüz klordur.Toz,granül ve tablet formlarda bulunur.HTH olarak da bilinir.
%65-70 aktif klor içerir,
Depolama ömrü uzundur,depolama esnasında aktif klor oranı değişmez.
pH değeri (11-12) yüksek olduğundan suyun pH değerini yükseltir.
Kalsiyum içerdiğinden dolayı suyun kalsiyum değerini artırır,uzun kullanımda enjektörlerde tıkanma yapabilir.Alkalinite değeri 120ppm üzeri sularda uzun süre kullanımda suda bulanıklık yapabilir.
Genellikle kapalı havuzlarda (stabilizatör içermediği için) tercih edilir.Sağlık standartlarına en uygun klordur.Toz veya granül formları elle dozajlama ve seyreltilmesi halinde otomatik dozajlama makinelerinde de kullanılır.Seyreltme için 100lt klor bidonuna azami 5lt kalsiyum hipoklorit konulması yeterlidir.Çok yoğun seyreltide kalsiyum hipoklorit sıvı klor gibi çabuk uçacaktır.Ayrıca kalsiyum kalıntıları fazlalaşacaktır.Seyreltme esnasında toz kloru çok iyi karıştırıp ayran kıvamına getirmek ve süzerek dozaj bidonuna koymak tıkanmaları önler.Bu esnada mutlaka eldiven ve gaz maskesi kullanınız.
Aktif klor oranının yüksek olması ve siyanürik asit içermemesi nedeniyle şok klorlamada da tercih edilir.Tablet formda olanlar klor dispanserinde veya klorinatörlerde kullanılır.
100m3 havuzda 1ppm serbest klor elde etmek için %70 lik kalsiyum hipokloritten 140 gr kullanmak yeterlidir.
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı kapalı havuzlar,klor şoklamaları
c.Sodyum Diklorizosiyanürat
Stabilizatörlü (siyanürik asit içerir) organik klor çeşididir.Toz ve granül formdadır.
%55-56 oranında aktif klor içerir.Pahalı bir klor türüdür.
Suda hızlı çözünür.
Depolama ömrü uzundur, pH değeri nötr olduğundan suyun pH değerini değiştirmez.
Klorun güneşte etkisinin azalmasını önlemek amacıyla içine stabilizatör eklenmiştir.Dolayısıyla açık havuzlar içindir.
Kapalı havuzlarda kesinlikle kullanılmaz.Açık havuzlarda bir süre kullanılır.Stabilizatörün yükselmeye başlamasıyla inorganik klorlara dönülmelidir.
Kullanım süresince her gün sudaki siyanürik asit miktarı ölçülmelidir.Stabilizasyon için (klorun güneş ışınlarından korunması) havuz suyunda 20-30ppm arası siyanürik asit idealdir.Daha yüksek oranlardaki stabilizatör aktif klor miktarını düşürmeye başlar.Stabilizatör (siyanürik asit) seviyesi 100 ppm üzerine çıktığında suda klor kilitlenmesi denilen olaya sebep olur.Yani ne kadar klor atarsanız atın klor iş yapmaz ve suda mikrop ürer.Böyle durumda suyu büyük oranlarda ,100 ppm üzerinde ise tamamen yenilemek gerekir.Taze su alındıkça siyanürik asit oranı düşer.( Stabilizatör oranını %10 düşürmek için havuz suyunun %10 miktarında yenilenmesi gerekir.)
Siyanürik asit klor ilişkisi aşağıdadır
.Siyanürik asit konsantrasyonunun 30 mg/l olduğu durumda örneğin; toplam mevcut olan klor içindeki serbest klor oranı %45‘tir. Siyanür asit konsantrasyonu 70 mg/l olduğunda ise sadece % 28 civarındadır. Bu oranlar aşağıda çizelgede normal su şartları için verilmiştir.
Diklor izosiyanürat şoklamada kullanılmaz,kullanıldığı taktirde suda aşırı miktarda siyanürik asit biriktirir.(1 kg diklor isosiyanurat 100m3 havuz suyundaki siyanürik asiti yaklaşık 5 ppm artırır )
Genelde elle kullanım için çok uygundur. Otomatik dozaj ünitelerinde kullanmak için oldukça iyi eritilmelidir. 100lt dozaj bidonu için 15-20 kg diklor izosiyanürat eritilerek süzüldükten sonra bidona boşaltılır.Bidonun kalanı su ile tamamlanır.Bu işlem esnasında mutlaka eldiven ve maske kullanılmalıdır.
100m3 havuz suyunda 1ppm klor seviyesi elde etmek için %55 diklorizosiyanurattan 178gr kullanmak gerekir
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı açık havuzlarda kısa süreli olarak,inorganik klorlarla değişimli olarak kullanılmalıdır.
d.Triklor isosiyanurik asit
Stabilizatörlü (siyanürik asit içerir) organik klor çeşididir.Toz ve granül ve tablet formdadır.
% 90 oranında aktif klor içerir.Pahalı bir klor türüdür
Suda yavaş çözünür
Tablet formları dispenser ve klorinatörle kullanım içindir.
%56 lık diklor isosiyanürata göre daha az stabilizatör içerir.
Depolama ömrü uzundur.
pH değeri 2-3 arasında olduğundan uzun kullanımda suyun pH değerini bir miktar düşürebilir.
Açık havuzlarda kullanımı uygundur.Havuz suyu ilk doldurulduğunda ilk şoklamada da kullanılabilir.
100m3 havuz suyunda 1 ppm klor seviyesi elde etmek için 110 gr kullanılır.
Otomatik dozaj ünitelerinin dozaj bidonlarında toz formu iyice eritilerek ve süzüldükten sonra kullanılır.Bu işlem esnasında eldiven ve gaz maskesi kullanmak gerekir.100 lt dozaj bidonuna 10kg triklor eriterek koymak yeterlidir.Kalan kısma su eklenir.
İdeal kullanım alanı elle veya otomatik dozajlı açık havuzlarda kısa süreli olarak,inorganik klorlarla değişimli olarak kullanılmalıdır.Açık havuz ilk şoklamasında da kullanılabilir.
Tablet formları suda yavaş çözünme özelliği nedeniyle kış kapaması uygulanan veya bir müddet kullanılmayacak açık havuzlarda dispenser içinde kullanılır.Skimmer sepetlerinde kulanmamak gerekir.
3.ELLE KLORLAMA
Ekonomik nedenlerle küçük ev havuzlarında otomatik dozajlama sistemi kurulmayabilir.Bu nedenle başta dezenfeksiyon (klorlama) olmak üzere havuzun tüm kimyasal ihtiyacı elle karşılanır.Burada sadece klorlamadan bahsedeceğiz.
Elle klorlama yapmak için bazı tedbirler almak gerekir.Öncelikle toz/granül formdaki kloru eritmek için bir kap ( 18lt standart plastik su kovası) ayırmamız ve bu kabı sadece bu amaçla kullanmamız gerekir.Çünkü değişik kimyasalların karışımı bazı tehlikeli kimyasal reaksiyonlara sebep olabilir.
İşleme başlamadan önce bir iş tulumu,kimyasallara dayanıklı eldiven ve gaz maskesi bulundurmakta ve işlemi açık havada yapmakta yarar vardır.Koruyucu giysileri giydikten sonra 100m3 havuz suyu için 1 ppm klor seviyesi elde etmek amacıyla (%56 diklor) toz klordan 180 gr. (gramajlara dikkat etmek ve bu amaçla satılan özel ölçekleri kullanmak faydalıdır,asla göz kararı kimyasal kullanmayınız.) alarak önceden en az 2/3 oranında su doldurulmuş kovaya klor dökülür.Bu esnada rüzgar yönüne dikkat edin,aksi taktirde uçuşan toz klor gözünüze gelebilir.Asla kimyasalı önce koyup üzerine su dökmeyiniz..
Bir ahşap veya plastik karıştırıcı ile iyice eriyene kadar karuştırınız.Eritmeden atılan kimyasallar özellikle liner kaplamalı (plastik) havuzlarda ciddi sorunlar yaratır.Daha sonra yine rüzgar yönüne dikkat ederek; kenardan havuzun etrafında dolaşarak tüm havuza eşit miktarda dökünüz.Bu esnada havuz pompanız çalışıyor olmalıdır.
Klor güneş ışığından çabuk etkilendiği ve çabuk uçtuğu için klorlama işlemini güneş ışığının olmadığı akşam veya sabah erken saatlerde yapmanız gerekir.Çünkü aktif klorun en az 30dk süre ile havuz suyunda kalması mikropları öldürmesi bakımından önemlidir. Klorlama yaptıktan 2 saat sonra serbest klor ölçümü yapınız.
Kloru orijinal kutusunda,ağzı daima kapalı,kuru serin ve karanlık bir ortamda ve asitlerden ayrı bir yerde saklayınız.
Elle kimyasal kontrolu zor bir işlemdir.Doğru ve zamanında yapabilmek için kaliteli bir ölçü cihazı ile günde 3 kere serbest klor,pH ve bağlı klor ölçümü yapmak ve açık havuzlarda 1-3 ppm ( ev havuzlarında 1,5 ppm ideal) kapalı havuzlarda ise 1-1,5 ppm serbest klor değerini takip edebilmek önemlidir.Stabilizatörlü klor kullanan açık havuzlarda ise her gün siyanürik asit miktarını ölçmemiz gerekir.Siyanürik asitin 30 ppm üzerine çıkmamasına dikkat etmek bunu aşarsa havuza taze su almak gerekir.
4.KLORİNATÖR VE DİSPENSER KULLANIMI
Klorinatör yarı otomatik bir klorlama cihazıdır.Çalışma prensibi çok basittir.50 m3 hacmi geçmeyen küçük havuzlarda uygulanır.Havuz makine dairesinde basma hattına bağlanan bir plastik aparattır.İçine tablet klor konulur.Havuz suyu filtreden geçtikten sonra klorinatörün içinden geçer ve ıslanan tablet klordaki kloru alarak havuza gider.Çıkıştaki bir musluk vasıtasıyla klor çıkışı ayarlanabilir.Ancak sürekli kontrol ve ölçümle klor değeri sabit tutulmaya çalışılır.Çok hassas ayar yapılamaz.Havuza sürekli olarak klorlama yapar.Klorun bitip bitmediği zamanla klorinatör kapağının açılması ile görülür.Bu esnada kapağın açılması ciddi problem olup açıldığında çok miktarda ve tehlikeli klor gazı çıkışı olur.Maskesiz kullanılması tehlikelidir.Havuzun kullanılmadığı zamanlarda içinde klor tableti bırakılmamalıdır.Sonuç olarak pratik ve sağlıklı bir sistem değildir.
Dispenserler içi boş, yüzen küçük plastik şamandıralardır.Ekonomik fiyatlardadır.Özellikle tatile gidildiğinde veya kış kapamalarında kullanım dışı olan havuzların yosunlanmaması için içlerine 2-3 adet tablet klor konularak;havuzun büyüklüğüne göre 3-4 adet havuz yüzeyine bırakılır.Bu dispenserler rüzgara göre havuz içinde kendiliğinden gezerek içindeki tablet klorların erimesi sonucu suya klor bırakırlar.Havuz boş olduğundan fazla miktar klor bırakmalarının mahzuru yoktur.Altlarındaki ızgara deliklerinden ayar yapma imkanı vardır.
Klorinatör ve dispenserlerde sadece tablet klor kullanılır.
5.OTOMATİK DOZAJLAMA SİSTEMLERİ
İdeal kimyasal dozlaması otomatik sistemlerle yapılanlardır. Pahalı sistemler olmakla birlikte kullanıcı için büyük rahatlık ve sağlıklı bir havuz suyu için vazgeçilmezdir.Havuz hacmi büyüdükçe sistem gereksinimi artar.Profesyonel havuzlarda mecburidir.
Tek bir kimyasal dozajlayan pompalardan,havuz için gerekli tüm kimyasalları dozajlayan sistemlere kadar onlarca çeşidi vardır.En çok kullanılanları klor ve pH ayarlayıcı dozajlayan standart sistemlerdir.
Standart sistemlerde pH ölçümü için bir pH elektrodu ile klor için ORP ölçen elektrod veya direk ppm olarak serbest klor değerini ölçen elektrod modelleri vardır.Bu sistemlerde elektrodlar vasıtasıyla havuzun pH ve serbest klor değerleri anlık olarak ölçüldükten sonra varsa ihtiyaç kadar kimyasal yine sistem tarafından havuza pompalanır.Bu sistemlerde de havuzun kimyasal değerlerinin günlük ölçümleri mutlaka yapılarak sistemin ölçtüğü değerlerle karşılaştırılmalı ve gerekirse elektrodların kalibrasyon ayarları yapılmalıdır.
Sistemin dozaj bidonları sık sık kontrol edilerek boşalmadan önce kimyasalları tamamlanmalıdır
YENİ ÇIKAN HAVUZ SUYU TEST CİHAZLARI
LAMOTTE Waterlink Spin (Havuz suyu test cihazı)
Havuz suyu tahlilleri ile ilgili olarak özellikle profesyonelleri ilgilendiren yeni bir cihaz.Son derece pratik ,kesin ve seri .Ancak hem ilk alış maliyeti hem de sarf malzemesi maliyeti açısından biraz düşündürücü.
Havuz suyu tahlilleri ile ilgili olarak özellikle profesyonelleri ilgilendiren yeni bir cihaz.Son derece pratik ,kesin ve seri .Ancak hem ilk alış maliyeti hem de sarf malzemesi maliyeti açısından biraz düşündürücü.
Cihazın çalışması son derece basit ve herkss tarafından kullanılabilmekte . Havuz suyu numunesinin ( 3 ml) bir enjektör yardımı ile hazır test disklerine doldurulup cihazın içine konulması ve santrifüj sistemi ile sonuç alınmaktadır.Bu işlem sadece 60sn sürmektedir.Cihaz bilgisayara bağlı olduğundan sonuçlar standart rapor formatında ekrana çıkmakta.Disk bir defa kullanılıp atılmaktadır.Disk içinde,serbest klor, toplam klor,pH,toplam alkalinite,kalsiyum sertliği, demir,bakır, siyanürik asit ölçümü için hazırlanmış reagentler bulunmakta ve kullanıcı hiçbir ayar ,hazırlık ,bekleme vs.yapmamaktadır.
Yurt dışı cihaz fiyatı ( 2x50 adet ölçüm diski paketi dahil) 1500 usd civarı
1x50 adet paket disk fiyatı (e-bay).135 usd..
Cihazla ilgili geniş bilgiye aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5JVmx5NUhybm4zLVE/edit?usp=sharing
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5Jd1VKN3ZIdE9Dc1k/edit?usp=sharing
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5Jd1VKN3ZIdE9Dc1k/edit?usp=sharing
EXACT IDIP
ABD mahreçli ITS (Industrial Test Systems) firmasının en ünlü ürün markası SENSAFE,su tahlil cihazları konusunda yetkin bir markadır.Daha önce eXact micro7 ve eXact micro10 adıyla çok başarılı havuz suyu analiz cihazları tanıttı. Aşağıdaki linkte Türkçe özelliklerini ve kullanma talimatını bulabileceğiniz eXact micro10 ile aynı tarzda bir cihaz.
Ancak önemli bir özelliği var bu cihazın.idip adından da anlaşılacağı üzere iphone ve ipad cihazları ile bluetooth vasıtasıyla entegre edilerek tüm su ölçümlerini anında ipad veya iphone’nuza aktarıp otomasyon sistemi kurmanızı, kayıtları saklamanızı, anında mesaj veya diğer yollarla istediklerinizle paylaşmanızı ( bilgisayara bağlı herhangi bir ölçüm cihazının yapabileceği her şey),raporlamanızı sağlıyor.Tabii ki her zaman olduğu gibi ipad veya iphone’nuza app store’dan ilgili uygulamayı yüklemeniz koşuluyla.Söz konusu cihazı tanıtıcı video ve broşürü aşağıdadır.
Broşür linki;
Tanıtım videosu;
HAVUZ SUYUNUN TEST YÖNTEMİ (VİDEO)
YÜZME HAVUZLARINDA GÜVENLİK VE İŞLETME TEDBİRLERİ
1.GİRİŞ:
Ülkemizde yüzme havuzları ile ilgili olarak güvenlik,ilk yardım,cankurtaran hizmetleri, havuz işletme tedbirleri konusunda maalesef toplu ve doyurucu bilgiler bulmak mümkün değildir.Konuya ilişkin bir kısım yönetmelikler,talimatlar,uzman görüşleri ve akademik çalışmalar dağınık olarak mevcuttur.Bu yazıda mevcut yerli ve yabancı kaynakları bir araya getirerek toplu bir bilgi kaynağı oluşturulmuştur. Bilgiler ilgili bakanlık, kuruluş uzman,ve akademisyenlerin çalışmaları kaynak gösterilmek suretiyle derlenmiştir.
Mevcut yönetmelik ve talimatlarda bahsedilen havuzlar ticari amaçlı olarak kullanılan (otel,tatil köyü,spor merkezi vb.gibi ücret karşılığı faydalanılan) yerlerdeki açık ve kapalı havuzları kapsamakla beraber,ticari amaç gütmeyen site,apartman havuzları gibi toplu kullanıma açık havuzlarda da benzer tedbirler alınmalıdır.
Yazının tamamı için lütfen aşağıdaki linke tıklayınız
YÜZME HAVUZLARI İLE İLGİLİ MEVZUAT
HAVUZ KONUSUNDAKİ TEKNİK,HUKUKİ VE AKADEMİK MEVZUAT
Yüzme havuzları ile ilgili olarak bulabildiğim teknik,hukuki ve akademik mevzuat listesi aşağıdadır.Yeni yayınlar tespit ettikçe listeye ekleyeceğim.
1. Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Hakkında Yönetmelik (06.03.2011 RG.27866) ve değişiklikleri.
2.MEB Çevre Sağlığı Yüzme Yerleri 850CK0029 (Ankara 2011)
3.Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesi ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik (21.06.2005 RG.25852)
4.UHE (Ulusal Havuz Enstitüsü) Teknik Yayın No:1 (Genel Kullanımlı Havuzlar için Talimat-2010)
5.UHE (Ulusal Havuz Enstitüsü) Teknik Yayın No:2 (Özel Yüzme Havuzları için UHE Talimatı)
6.UHE Teknik Yayın No:3 (Havuz Operatör El Kitabı-2009)
7.UHE Teknik Yayın No:4 (Umumi Kullanıma Açık Yüzme ve Terapi Havuzu Tesisleri için Kurallar Şubat-2015)
8.TSSF (Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu) 12.02.2009 ve TSSF B/118 sayılı yazısı
9.TSSF Cankurtarma Talimatı (07.05.2014)
10.Havuz tesisatı (Yüzme havuzu yapımı için esaslar) TMMOB Mak.Müh.Odası Yayın No: MMO/2003/298-2
11.TS-266 (2005) İnsani Tüketim Amaçlı Sular
12.Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Gen.Md.Kimyasalların Güvenli Depolanması (Ankara -2011)
13.Gazi Ün.Sağlık Bilimleri Ens.Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı “Yüzme Havuzlarında Güvenlik ve Yönetimi” konulu Doktora Tezi (Cemal Gündoğdu) Ankara-2007
14.T.Halk Sağ.Kurumu Çevre Sağ.D.Bşk.Havuz Suyunda Mikrobiyolojik Uygunsuzluklar ve Dezenfeksiyonun Önemi (Uz.Dr.Derya Çamur)
15.Havuzlardaki Potansiyel Mikrobiyal Riskler (Prof.Rengin Eltem Ege Ü.)
16.İçişleri Bakanlığının 24.02.2009 tarihli “Cankurtaran Bulundurulması” hakkındaki yazısı
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5JY3JPTVRGUllCSkU/view?usp=sharing
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5JY3JPTVRGUllCSkU/view?usp=sharing
17.TS 13661 Umumi Kullanıma Açık Yüzme ve Terapi Havuz Tesisleri İçin Kurallar (Türk Havuz Standardı) ( 30.04.2015 )
SİYANÜRİK ASİTİN HAVUZ SUYUNDA KULLANILMA AMACI VE ETKİLERİ
1.SİYANÜRİK ASİT NEDİR:
Siyanürik asit (C3O3N3H3) zayıf bir asittir. Siyanür ile hiçbir alakası yoktur. Yüzme havuzu kimyasal piyasasında KLOR STABİLİZATÖRÜ ,ŞARTLANDIRICI gibi isimlerle de pazarlanır.(Conditioner, Cyanuric Acid, CYA, Stabilizer, Isosiyanuric Acid )Bu yazıda siyanürik asit için CYA kısaltması kullanılacaktır.
2.KİMYASAL ÖZELLİKLERİ:
pH değeri: 4,5
Suda yavaş erir
Max.çözünürlük: 1600ppm
Herhangi bir havuz kimyasalı ile yok edilemez, yalnızca drenaj, ters yıkama ve sıçrama yoluyla su kaybı nedeniyle havuzda eksilir.
100m3 hacminde bir havuza 1kg. CYA verilmesi ile havuz suyunda 10ppm.CYA oluşur.
Siyanürik asit (CYA) ,kullanılan klor türevi ne olursa olsun hipoklorik asidi stabilize eder.
3.HAVUZ SUYUNDA NEDEN CYA (STABİLİZATÖR) KULLANILIR:
Havuz suyu dezenfeksiyonunda kullanılan klor bileşiklerinin,özellikle doğrudan güneş ışığına maruz kalan açık havuzlarda güneşin UV ışınlarından olumsuz etkilenmesi ve kısa süre içinde etkinliğini kaybetmesi gerçeği vardır.Yani havuzda var zannettiğimiz klor bileşiği,güneşli havalarda içinde yüzücü olmasa bile kısa süre içinde kendiliğinden yok olmaktadır.Dolayısıyla otomatik dezenfeksiyon cihazı kullanan havuzlarda cihaz bu açığı kapamak için durmadan klor basmakta ve ciddi bir sarfiyata sebep olmakta; elle klorlama yapılan havuzlarda ise klor zafiyeti ortaya çıkmaktadır.Bilim insanlarının yaptıkları çalışmalarda CYA’in klor bileşiklerinin su içinde güneş ışınlarına rağmen uzun süre kalabilmesini sağladığını keşfetmesiyle, açık havuzlarda CYA kullanımı kaçınılmaz olmuştur.
Bu yazının tamamını okumak ve pdf olarak indirmek için lütfen aşağıdaki linke tıklayınız.
https://drive.google.com/file/d/0B8UQwk2DOx5JU0hRWjZUSkVJaXM/view?usp=sharing
Havuzlarda Kış Bakımı
Havuzlarda kış bakımı ve açık havuzların kapatılması
Malum Ekim ayından itibaren yurdumuzun birçok bölgesinde artık açık havuzlara girmek mümkün değildir.Peki yaz sezonu boyunca keyifli anlar geçirmemizi ,dinlenmemizi ve stresimizi atmamızı sağlayan havuzumuzu zorlu kış şartlarına nasıl hazırlamalıyız ki,gelecek yaz sezonunda en az zahmet ve masrafla yine bize hizmet edebilsin.O halde gelin neler yapmalıyız bir bakalım.
GENEL:
Kışın açık havuzların dolu tutulması tavsiye edilir.Bunun sebebi boş olarak bırakılan havuzların yer hareketlerinden etkilenerek çatlaması ve su kayıplarına maruz kalmasını önlemektedir.Ayrıca dolu havuz dış etkilere karşı daha duyarlıdır.Yabancı maddelerin havuz içine düşmesi dolayısıyla havuz kaplamasının zarar görmesi,lekelenmesi de söz konusu olmaz.(Ölü yapraklar havuz kaplamasında leke yapabilir).Ayrıca havuzun kış boyu bakımının yapılması havuzun yeni sezona hazırlanmasında maddi ve manevi olarak daha az bakım gerektirir.Hava sıcaklığı 15 C altına düşene kadar normal bakım sürdürülür.15 C altına düştükten sonra aşağıdaki uygulamalar yapılır.
1.DON TEHLİKESİ OLMAYAN BÖLGELERDE KIŞ BAKIMI:
a.Havuzsuyu ölçülerek uygun değerlere getirilir. (Ph 7’ye ayarlanır ve en az 2 ppm klor şoklaması yapılır.Bunun için 100m3 havuza 400gr %56’lık toz klor eritilerek yüzeyden verilir.)
b.Havuzsuyuna ,kireç,yosunlaşma ve böceklenmeye karşı koruyucu kış bakım ilacı uygulanır (Kış ilacının kullanma talimatında yazılı miktar kadar kimyasal havuz yüzeyinden verilir.)
c.Havuz pompası 6 saat kadar çalıştırılarak kış ilacı ve klorun tüm sisteme ulaşması sağlanır.
d.Daha sonra pompa kapatılır ve sürekli klorlama sağlamak amacıyla yüzer dispenserlere tablet klorlar konularak havuza bırakılır.
e.Havuz merdiven,tramplen ve duş başlıkları sökülür.
f.Taşmalı sistemde taşma kanal ızgaraları sökülür ve temizlenerek depoya kaldırılır.Taşma kanalının temizliği yapılır.
g.Makine dairesinde varsa klorinatör boşaltılarak içinde tablet klor kalmaması sağlanır.
h.Varsa dozajlama sistemi ve kimyasal madde bidonları boşaltılıp bakımları yapılır.Elektrodlar usulüne uygun olarak özel saklama solüsyonlarında koruma altına alınır.
i.Kum filtresi önce ters yıkama yapılarak ve daha sonra kireç çözücü özel kimyasal ile usulüne uygun olarak temizlenir.
j.Taşmalı sistemde denge deposu temizliği ve ilaçlaması yapılır.
k.Varsa havuz brandası örtülür.
l.On beş günde bir havuz sirkülasyon sisteminin çalıştırılması,dip temizliği yapılması,su ölçümü yapılarak gerekirse pH ayarlaması ile şok klorlamanın tekrarlanması,yüzer dispenserlerdeki tablet klorların yenilenmesi,kış koruma ilacının talimatında varsa tekrarlanması gerekir.
m.Eğer havuzda yosunlaşma görülür ise şok klorlama miktarı ve sıklığı artırılarak yosun öldürücü ilavesi de yapılmalıdır.
2.DON TEHLİKESİ OLAN BÖLGELERDE KIŞ BAKIMI:
a.Havuz suyu ölçülerek uygun değerlere getirilir. (Ph 7’ye ayarlanır ve en az 2 ppm klor şoklaması yapılır.Bunun için 100m3 havuza 400gr %56’lık toz klor eritilerek yüzeyden verilir.)
b.Havuz suyuna ,kireç,yosunlaşma ve böceklenmeye karşı koruyucu kış bakım ilacı uygulanır (Kış ilacının kullanma talimatında yazılı miktar kadar kimyasal havuz yüzeyinden verilir.)
c.Havuz pompası 6 saat kadar çalıştırılarak kış ilacı ve klorun tüm sisteme ulaşması sağlanır.
d.Oluşabilecek buz basıncını gidermek amacıyla havuz yüzeyinden takriben 30cm. su seviyesi düşürülür.(Skimmerli sistemlerde skimmerin 10cm altına)
e.Daha sonra pompa kapatılır ve sürekli klorlama sağlamak amacıyla yüzer dispenserlere tablet klorlar konularak havuza bırakılır.
f.Havuz merdiven,tramplen ve duş başlıkları sökülür.
g.Taşmalı sistemde taşma kanal ızgaraları sökülür ve temizlenerek depoya kaldırılır.Taşma kanalının temizliği yapılır.
h.Taşmalı sistemlerde denge deposu suyu boşaltılarak temizliği ve dezenfeksiyonu yapılır.
İ. Havuz besi,dip emiş,vakum vanaları ile taşmalı sistemde denge deposu vanaları kapatılır.
j. Kum filtresi önce ters yıkama yapılarak ve daha sonra kireç çözücü özel kimyasal ile usulüne uygun olarak temizlenir.Tapaları sökülerek suyu boşaltılır.
k.Pompa tapaları sökülür suları boşaltılır.
l. Altı yollu vana tapaları sökülür.
m.Havuz ana vanasından sonraki tüm sistem rakorları gevşetilerek makine dairesindeki sistemde su kalmaması sağlanır.
n.Makine dairesinde varsa klorinatör boşaltılarak içinde tablet klor kalmaması sağlanır.
o.Varsa dozajlama sistemi ve kimyasal madde bidonları boşaltılıp bakımları yapılır.Elektrodlar usulüne uygun olarak özel saklama solüsyonlarında koruma altına alınır.
p.Varsa havuz brandası örtülür.
r. On beş günde bir havuz su ölçümü yapılarak gerekirse pH ayarlaması ile şok klorlamanın tekrarlanması,yüzer dispenserlerdeki tablet klorların yenilenmesi,kış koruma ilacının talimatında varsa tekrarlanması gerekir.
s.Eğer havuzda yosunlaşma görülür ise şok klorlama miktarı ve sıklığı artırılarak yosun öldürücü ilavesi de yapılmalıdır.
DONMA ETKİLERİNE KARŞI KIŞ KORUMA TÜPLERİ (BUZ YASTIĞI)
+4 derecenin altındaki sıcaklıklarda havuz suyunda meydana gelen buzlanmalar havuz kaplamalarına zarar verebilmekte,kırıcı etkilere neden olabilmektedir.Daha düşük ısılarda ise havuz betonarme statiğine zarar verebilmekte ciddi sorunlar çıkmaktadır. Havuz kaplamalarını buzlanmanın kırıcı etkilerine karşı korumak amacıyla yüksek yoğunluklu polietilenden üretilen kış koruma tüpleri havuzunuzu uzun yıllar ilk günkü temiz ve sağlıklı görüntüsüyle kullanmanızı sağlayacaktır. Bu ürünün havuz kaplamalarını korumada üç etkisi vardır.
1.Plastik tüpler içe doğru esneyerek genleşen buzun yarattığı etkiyi sönümlemektedir.Dolayısıyla bir tür tampon işlevi görmektedir.
2.Donan su kütlesini odacıklara bölerek buz genleşmesinden kaynaklanan toplam kuvveti parçalamaktadır.
3.Buzlanmanın erken safhalarında su içinde bulunan plastik tüpler rüzgar ve diğer etkilerle az da olsa hareket ederek ince buz tabakasının çatlamasına ve kırılmasına yardımcı olmaktadır.
MONTAJ
1.Kış koruma tüpleri (buz yastığı) her iki kenarında bulunan kulakçıklar ve plastik özel klipsleri ve ipler ile birbirlerine bağlanarak havuzun iç çeperi boyunca döşenir.
2.Buzlanmanın getirdiği genleşme sonunda oluşacak baskı kuvvetini azaltmak için uygun görülen sıklıkta havuzu karşılıklı bölecek şekilde de döşemek mümkündür.
3.Bu şekilde oluşturulan dizimin su hareketleriyle duvar çeperlerinden ayrılmaması için köşe noktalarından ve 5m. aralıklarla sağlam naylon ip ya da misinalarla gerdirilmeleri uygundur.
Tüm bu işlemlerin profesyonel bir ekip tarafından yapılması havuzunuzun gelecek sezona sıkıntısız olarak hazır olmasını size garanti edecektir. Huzur ve sevgiyle dolu bir kış geçirmeniz dileklerimle...
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)